چنانچه در سنین میانسالی دندانهای سالمی داشته باشید نه تنها نشان دهنده سلامت شماست بلکه مانند جواهراتی هستند در معرض دید همگان قرار می گیرند  ، مورد توجه خاص و عام قرار می گیرد. حفظ سلامت دهان با دهان شویه‌ها، نه تنها باعث جلوگیری از باکتری‌ها و عفونت‌ها میشود بلکه عمر طولانی دندانها را تضمین مینماید. در این مقاله، از لحاظ ساختاری به معرفی دو نوع اصلی دهانشویه، یعنی دهانشویه‌های الکلی و فلوراید دار، پرداخته می شود….فقط در چند دقیقه اطلاعاتتان را کاملتر نمائید. 

 دهان شویه‌های الکلی

دهانشویه‌های الکلی ویژگی‌ها و عملکرد‌های خاص خود را دارند که در بهبود بهداشت دهان و دندان مؤثر هستند. این دهانشویه‌ها شامل مقداری الکل (اکثراً الکل اتیلیک) به عنوان عنصر اصلی خود دارند و اغلب مواد دیگری مانند آب، گلیسرین، رایحه‌دهنده‌ها و مواد ضد عفونی‌کننده نیز شامل ترکیبات آن‌ها هستند.

ویژگی‌ها :

ضد باکتریال:

الکل به عنوان ماده ضدعفونی‌کننده به‌کار می‌رود و به کاهش تعداد باکتری‌ها و میکروب‌های موجود در دهان کمک می‌کند. این خاصیت آن‌ها به‌ویژه مفید برای کنترل بوی بد دهان و جلوگیری از عفونت‌های لثه و دهان است.

ضد التهابی:

دهانشویه‌های الکلی می‌توانند به عنوان ضد التهابی برای لثه‌ها و بافت‌های دهانی عمل کنند و به کاهش التهابات مرتبط با خراشیدگی‌ها یا عمل‌های جراحی کمک کنند.

آنتی‌سپتیک:

الکل به‌عنوان یک ماده آنتی‌سپتیک از طریق کشتن باکتری‌ها و میکروب‌ها در دهان می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌ها و بیماری‌های مرتبط با دهان و دندان کمک کند.

خنک‌کننده دهان:

حس خنکی و تازگی پس از استفاده از دهانشویه‌های الکلی ایجاد می‌شود که ممکن است برای برخی افراد مطلوب باشد.

کنترل بوی بد دهان:

الکل با اثرات ضدباکتریایی خود می‌تواند بوی نامطبوع دهان را کاهش داده و تا حدودی رایحه دهان را تازه کند.

مهم است بدانید که استفاده بیش از حد از دهانشویه‌های الکلی می‌تواند منجر به خشکی دهان و بافت‌های داخلی شده و باعث تحریک لثه‌ها و بافت‌های حساس دهان شود. برای حداکثر بهره‌وری از این دهانشویه‌ها، رعایت دستورات استفاده و توصیه‌های پزشک خود را بررسی نمایید. همچنین، اگر از دهانشویه‌های الکلی حساسیت یا علایم غیرمعمولی مشاهده می‌کنید، بهتر است از استفاده از آن‌ها خودداری کنید و با دندان‌پزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان مشورت کنید.

دهان شویه‌های فلوراید دار

استفاده از دهانشویه‌های فلوراید دار به ویژه برای افرادی که به حفظ و بهبود سلامت دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی‌ها و بیماری‌های لثه علاقه دارند، بسیار مفید است. دهانشویه‌های فلوراید دار حاوی مقادیری از عنصر فلوراید هستند که به بهبود سلامت دهان کمک می‌کنند و تأثیرات مثبت زیر را بر روی دندان‌ها دارند:

تقویت مینای دندان‌ها:

فلوراید با مینای دندان‌ها ترکیب می‌شود و کریستال‌های هیدروکسی‌آپاتیتی در ساختار دندان تشکیل می‌دهد. این امر باعث تقویت مینای دندان‌ها می‌شود و از افتادن دندان و پوسیدگی‌های شایع جلوگیری می‌کند.

جلوگیری از پوسیدگی‌ها:

فلوراید عملکرد ضدباکتریایی دارد و می‌تواند از تولید اسیدهای مضر توسط باکتری‌ها در دهان جلوگیری کند. این اسیدها باعث تخریب مینای دندان‌ها شده و پوسیدگی را ایجاد می‌کنند. با استفاده منظم از دهانشویه‌های فلوراید دار، احتمال پوسیدگی‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد.

حفظ لثه‌ها:

فلوراید نقش مثبتی در کاهش التهابات لثه و پیشگیری از بیماری‌های لثه دارد. این اثر ضد التهابی می‌تواند به بهبود سلامت لثه‌ها و کاهش خونریزی آن‌ها کمک کند.

زمان مناسب برای استفاده از دهانشویه‌های فلوراید دار، پس از مسواک‌زدن و شستشوی دهان است. بهتر است مقدار کمی از دهانشویه را در دهان خود بریزید و به مدت حدود 30 ثانیه به آرامی آن را در دهان‌تان حرکت دهید تا فلوراید بتواند به دندان‌ها و لثه‌ها جذب شود. پس از اتمام این مرحله، دهان را با آب شستشو دهید.

با توجه به اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان، بهتر است قبل از استفاده از هر نوع دهانشویه‌ای، نظر پزشک دندانپزشک خود را بگیرید تا برای شما دهانشویه‌ای مناسب تعیین شود و نکات مرتبط با استفاده صحیح از آن را بدانید. همچنین، رعایت بهداشت دهانی منظم و مراجعات دوره‌ای به دندان‌پزشک نیز برای حفظ بهتر سلامت دهان و دندان بسیار مهم است.

تأثیر الکل بر باکتری و میکروب‌ها

دهانشویه‌های الکلی با ترکیبات الکل از طریق اثر ضدعفونی‌کننده‌ی خود می‌توانند تأثیراتی بر روی باکتری‌ها و میکروب‌ها در دهان داشته باشند. اکثر باکتری‌ها و میکروب‌ها در دهان به منشاء خوراکی یا از راه دندان‌ها به دهان وارد می‌شوند. باکتری‌ها می‌توانند بر روی سطح دندان‌ها و لثه‌ها به‌صورت کولونی‌های باکتریایی رشد کنند و برای مدت طولانی به میانگین 500-700 نوع باکتری به هر میلی‌لیتر بزرگی دهان وجود دارد. این باکتری‌ها می‌توانند باعث ایجاد اسیدها شوند که به‌صورت مؤثری می‌توانند طیف گسترده‌ای از مشکلات دهانی از جمله پوسیدگی‌ها (کاهش مینای دندان) و بیماری‌های لثه (التهاب لثه) را ایجاد کنند.

معایب

توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد دهانشویه‌های الکلی نیز ممکن است عوارضی داشته باشد. از جمله عوارض ممکن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خشکی دهان:

مصرف بیش از حد دهانشویه‌های الکلی می‌تواند منجر به خشکی دهان شود که ممکن است احساس ناراحتی و تغییر رفتار‌های خود در مصرف غذا را ایجاد کند.

تحریک لثه‌ها و بافت‌های دهان:

الکل موجود در دهانشویه‌ها ممکن است باعث تحریک لثه‌ها و بافت‌های داخلی دهان شود، که به خصوص برای افرادی که دارای حساسیت لثه‌ها هستند، مشکل‌ساز خواهد بود.

مسمومیت الکلی:

اگر دهانشویه‌های الکلی به‌طور غیرقابل تصوری بلعیده شود، احتمال وقوع مسمومیت الکلی و اثرات منفی مرتبط با آن وجود دارد.

بهتر است همواره رعایت دستورالعمل تولید کننده و مقدار مناسب دهانشویه‌های الکلی را رعایت کنید و مصرف بیش از حد آن‌ها را جلوگیری کنید. همچنین، بهتر است قبل از استفاده از هر نوع دهانشویه‌ای، نظر پزشک دندانپزشک خود را بگیرید تا برای شما دهانشویه‌ای مناسب تعیین شود و نکات مرتبط با استفاده صحیح از آن را بدانید.

 ترس از دندان‌پزشکی!؟

مزایای عمده استفاده از دهانشویه‌های فلوراید دار در کاهش ترس از دندان‌پزشکی عبارتند از:

پیشگیری از پوسیدگی و نیاز به درمان‌های پیچیده: استفاده منظم از دهانشویه‌های فلوراید دار می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به پوسیدگی شود، این بدان معناست که نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر و بدنبال آن تجربه‌های ناخوشایند در صندلی دندانپزشکی نیز کمتر می‌شود.

تقویت و حفظ سلامت دندان‌ها: فلوراید موجود در دهانشویه‌های فلوراید دار می‌تواند به تقویت مینای دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی کمک کند. این موضوع می‌تواند اعتماد به نفس شما را در مراجعه به دندانپزشکی افزایش دهد و ترس از عمل‌های درمانی را کاهش دهد.

بهبود عفونت‌های دهان:

دهانشویه‌های فلوراید دار می‌توانند به کاهش عفونت‌های دهانی کمک کنند از طریق:

کاهش تعداد باکتری‌ها:

فلوراید به عنوان ضدباکتریایی عمل می‌کند و می‌تواند تعداد باکتری‌ها و میکروب‌های موجود در دهان را کاهش دهد، که منجر به بهبود عفونت‌ها می‌شود.

تقویت سیستم دفاعی دهان:

فلوراید به عنوان یک ماده مفید برای حفظ و تقویت سیستم دفاعی دهان عمل می‌کند. این سیستم دفاعی می‌تواند در مقابل عفونت‌ها و التهابات دهانی مقاومت کند و بهبود را تسهیل کند.

برای بهره‌وری بیشتر از دهانشویه‌های فلوراید دار به کاربرد صحیح آن‌ها توجه کنید:

استفاده منظم:

برای داشتن نتایج مثبت، بهتر است دهانشویه‌های فلوراید دار را به صورت منظم و مطابق با دستورات تولید کننده استفاده کنید.

رعایت مدت زمان:

توصیه می‌شود پس از استعمال دهانشویه، آن را به مدت حداقل 30 ثانیه در دهان نگه دارید تا فلوراید به‌طور کافی جذب شود.

عدم بلعیدن:

توصیه می‌شود دهانشویه را پس از استفاده بلعیده نکنید و آن را بلعیدن نمایید.

مراجعه به دندانپزشک:

استفاده از دهانشویه‌های فلوراید دار تنها بخشی از مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان است و مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و درمان‌های لازم بسیار مهم است.

با رعایت این نکات و مراقبت منظم از دهانشویه‌های فلوراید دار، می‌توانید ترس خود را از دندان‌پزشکی کاهش داده و عفونت‌های دهان را بهبود بخشید.

نکات مهم

دهانشویه‌های طبیعی و شیمیایی هر دو به منظور بهبود بهداشت دهان و دندان استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌ها و تشابه‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. در زیر به برخی از این تفاوت‌ها و تشابه‌ها اشاره شده است:

تفاوت‌ها:

ترکیبات:

دهانشویه‌های طبیعی از مواد طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی، روغن‌ها، ملاتهای خاکستری و غیره تهیه می‌شوند.

دهانشویه‌های شیمیایی به‌طور معمول شامل مواد شیمیایی مانند فلوراید، تریکلوسان، پروکسید هیدروژن و غیره هستند.

مزایا و عوارض:

دهانشویه‌های طبیعی عمدتاً مواد ضدباکتریایی و ضد التهابی طبیعی دارند که می‌توانند به کاهش عفونت‌ها و التهابات دهانی کمک کنند. از طرف دیگر، ممکن است تأثیرات آن‌ها محدود‌تر و دائمی‌تر نباشد.

دهانشویه‌های شیمیایی عموماً از ترکیبات کاملاً ایجاد شده شیمیایی تشکیل شده‌اند که می‌توانند تأثیرات قوی‌تر و کمک بیشتری در جلوگیری از پوسیدگی و کنترل عفونت‌ها داشته باشند. با این حال، برخی از مواد شیمیایی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و ممکن است باعث حساسیت در برخی افراد شوند.

تشابه‌ها:

هدف:

هدف اصلی هر دو نوع دهانشویه، بهبود بهداشت دهان و دندان است و کاهش تعداد باکتری‌ها و میکروب‌ها در دهان را می‌طلبد.

استفاده:

هر دو نوع دهانشویه‌ها پس از مسواک‌زدن و شستشوی دهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پیشنهادات پزشکی:

برای استفاده از هر نوع دهانشویه، بهتر است نظر پزشک دندانپزشک خود را جویا شوید تا برای شما دهانشویه‌ای مناسب تعیین شود و نکات مرتبط با استفاده صحیح از آن را بدانید.

تصمیم برای استفاده از دهانشویه‌های طبیعی یا شیمیایی بستگی به ترجیحات شخصی شما دارد. اگر به دنبال راه‌حل‌های طبیعی و غیرشیمیایی هستید، دهانشویه‌های طبیعی ممکن است برای شما مناسب باشد. اگر نیاز به تأثیرات قوی‌تر و مؤثرتر در کنترل عفونت‌ها و بهبود بهداشت دهان و دندان دارید، دهانشویه‌های شیمیایی انتخاب مناسبی خواهد بود. همچنین، می‌توانید از هر دو نوع دهانشویه استفاده کنید و بین آن‌ها تعادل بیابید. هرگونه تغییر در استفاده از دهانشویه‌ها باید با پزشک دندانپزشک خود مشاوره شود تا تأثیرات و عوارض آن را بر روی وضعیت دهان و دندان‌های شما ارزیابی کند.

 عوارض احتمالی

استفاده مداوم و صحیح از دهانشویه‌های فلوراید دار در کلیه‌ی افراد معمولاً برای بهبود سلامت دهان و دندان مفید است و به مشکلی منجر نمی‌شود. با این حال، به موارد زیر نیز باید توجه داشت:

استفاده با دستورالعمل:

استفاده بیش از حد از دهانشویه‌های فلوراید دار یا عدم رعایت دستورالعمل تولید کننده ممکن است به آسیب دندان‌ها منجر شود. همواره به دستورالعمل و مقدار استفاده توصیه‌شده توسط تولید کننده توجه کنید.

حساسیت دندان‌ها:

برخی افراد ممکن است به فلوراید حساسیت داشته باشند. در این صورت، مصرف مداوم دهانشویه‌های فلوراید دار می‌تواند حساسیت دندان‌ها را افزایش دهد. در صورت داشتن حساسیت دندان‌ها به فلوراید، بهتر است از دهانشویه‌های غیرفلوراید دار استفاده کنید یا با پزشک دندانپزشک خود مشورت کنید.

بلعیدن:

دقت کنید که دهانشویه‌ها بلعیده نشوند. بلعیدن دهانشویه‌ها به میزان قابل‌توجهی می‌تواند به سلامتی دچار آسیب شود، به‌ویژه اگر از دهانشویه‌های حاوی مواد شیمیایی استفاده شود. همواره دهانشویه‌ها را پس از استفاده به طور کامل خارج کنید.

نیازهای فردی:

هر فرد نیازهای متفاوتی به فلوراید دارد. برای بررسی و تعیین میزان فلوراید مورد نیاز خود، مشاوره با پزشک دندانپزشک خود را جویا شوید.

در کل، استفاده مداوم و معقول از دهانشویه‌های فلوراید دار برای اکثر افراد مفید است و به سلامت دهان و دندان‌ها کمک می‌کند. همواره به دستورالعمل تولید کننده رعایت کنید و در صورت بروز هرگونه حساسیت یا مشکل دیگر، به پزشک دندانپزشک خود مراجعه کنید.

 مراقبت از دهان و دندان

مسواک‌زدن منظم:

استفاده منظم و صحیح از مسواک برای تمیز کردن دندان‌ها و اطراف لثه‌ها از جمله روش‌های اساسی مراقبت از دهان و دندان است.

شستشوی دهان با آب‌نمک:

اسکلت آب‌نمک به عنوان یک ماده ضدباکتریایی طبیعی می‌تواند به کنترل باکتری‌ها در دهان کمک کند.

استفاده از روغن‌های طبیعی:

برخی از روغن‌ها مانند روغن کوکونات و روغن بادام‌زمینی می‌توانند برای تقویت لثه‌ها و کنترل باکتری‌ها مفید باشند. این روش به عنوان “ترکیب روغن” شناخته می‌شود.

استفاده از عصاره‌های گیاهی:

برخی از گیاهان مانند نعناع و آلوئه‌ورا می‌توانند خواص ضدباکتریایی و ضد التهابی داشته باشند که می‌تواند به بهبود سلامت دهان کمک کند.

دهانشویه‌های طبیعی:

برخی از دهانشویه‌های طبیعی حاوی مواد طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی، آب‌نمک و روغن‌ها هستند که به کنترل باکتری‌ها و بهبود بهداشت دهان کمک می‌کنند.

مزایا و معایب 

مزایا:

بدون مواد شیمیایی:

دهانشویه‌های طبیعی بدون استفاده از مواد شیمیایی قوی‌ترین مواد ضدعفونی‌کننده هستند و برای افرادی که از حساسیت به مواد شیمیایی رنج می‌برند، می‌توانند جایگزین مناسبی باشند.

محیط زیست و سازگاری:

استفاده از مواد طبیعی در دهانشویه‌های طبیعی می‌تواند به محیط زیست کمک کند و برای سازگاری با بدن آسیب کمتری ایجاد کند.

معایب:

تأثیرات محدودتر:

دهانشویه‌های طبیعی معمولاً تأثیرات محدودتری نسبت به محصولات شیمیایی مراقبت از دهان دارند و نمی‌توانند با مشکلات دهانی پیچیده‌تر مثل پوسیدگی‌ها و بیماری‌های لثه به میزان موثرتری مقابله کنند.

ذائقه و عدم رضایتی: برخی افراد ممکن است از طعم یا حس دهانشویه‌های طبیعی راضی نباشند و از آن‌ها رضایت نداشته باشند.

همواره برای استفاده از دهانشویه‌ها، باید نیازهای و شرایط خاص خود را مد نظر داشته باشید و برای تعیین بهترین روش مراقبت از دهان و دندان خود، بهتر است با پزشک دندانپزشک خود مشورت کنید.

 حفظ بهداشت دهان و دندان

در زیر برخی از نکات مهم در مورد تغذیه سالم و حفظ بهداشت دهان و دندان آورده شده است:

مصرف مواد غذایی سالم:

مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب، گوشت‌های کم چرب و ماهی، مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

کاهش مصرف مواد شیرین‌کننده:

مصرف بیش از حد قند و مواد شیرین‌کننده می‌تواند به رشد باکتری‌ها و تشکیل اسید در دهان منجر شود که باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. پیشنهاد می‌شود مصرف شکرها و آب‌میوه‌های شیرین مصنوعی را به حداقل برسانید.

مصرف آب به میزان کافی:

آب کشش خاصی برای اجزای غذایی در دهان ایجاد می‌کند و می‌تواند از جمله عواملی باشد که بوی بد دهان را کاهش می‌دهد.

مصرف میوه‌ها و سبزیجات طبیعی:

مصرف میوه‌ها و سبزیجات طبیعی باعث تمیز شدن دهان و تحریک طبیعی لثه‌ها می‌شود.

مصرف مواد غذایی حاوی فلوراید:

مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، ماهی، گوجه‌فرنگی و کنجد حاوی فلوراید هستند که به تقویت مینای دندان‌ها کمک می‌کند و از پوسیدگی‌ها جلوگیری می‌کند.

استفاده از دهانشویه‌های فلوراید دار:

استفاده منظم از دهانشویه‌های فلوراید دار می‌تواند به تقویت دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی‌ها کمک کند.

مصرف مواد غذایی کم چسبنده: مواد غذایی کم چسبنده مثل سبزیجات، میوه‌ها و ماهی، به پوشش کردن دندان‌ها توسط باکتری‌ها و تشکیل پلاک کمک می‌کند.

استفاده از آب دهان:

مصرف آب دهان بعد از وعده‌های غذایی می‌تواند از تشکیل پلاک و پوسیدگی‌ها جلوگیری کند.

مصرف مواد غذایی خوراکی:

مصرف مواد غذایی خوراکی نسبت به مصرف مواد مایعی مثل نوشابه‌ها، باعث کاهش میزان تماس مواد قندی با دندان‌ها می‌شود.

با مراعات این نکات و انتخاب یک رژیم غذایی سالم، می‌توانید به بهبود و حفظ سلامت دهان و دندان‌های خود دست یابید. همچنین، مراجعه به پزشک دندانپزشک برای بررسی دوره‌ای و درمان‌های لازم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.