رایحه های متنوع و بعضاً گرانقیمت عطرها اعتبار و تشخّص افراد را تضمین نموده و اثری مطبوع را در محیط منتشر می نمایند و از جنبه دیگر استفاده از عطرهای نامعتبر(عصاره های قوی شیمیایی و نامطبوع) میتواند باعث برهم زدن حس و حال افراد شده و گاهاً مشمئز کننده باشند .

در این مقاله، به بررسی علل احتمالی سردرد و سرگیجه که براثر استنشاق  بوی شدید و آزار دهنده برخی عطرها ایجاد می شود می پردازیم.

علت سردرد یا سرگیجه

برخی از عوارض در مصرف عطرها ممکن است به دلیل حساسیت‌های شخصی و تفاوت‌های فیزیولوژیکی میان افراد ایجاد شود. از نظر علمی، برخی از افراد حساسیت‌های شدید به مواد شیمیایی موجود در عطرها دارند که می‌تواند به عنوان عامل ایجاد سردرد یا سرگیجه عمل کند.

عطرها حاوی مواد فرار (Volatile Organic Compounds) هستند که در زمان استفاده و پخش بو، این مواد به صورت گاز و بخار به محیط اطراف منتشر می‌شوند. این مواد می‌توانند با بخش حساس بینایی و بویایی در مغز تداخل کنند و عوارضی همچون سردرد و سرگیجه ایجاد کنند. همچنین، ممکن است رایحه‌های زیاد در محیط‌های بسته باعث سردرد ناشی از تحریک این حسها باشد.

لزوماً تمام افراد به یکسان به عطرها واکنش نشان نمی‌دهند، بنابراین افرادی که حساسیت به عطرها دارند باید به خصوص از استفاده از عطرهای دارای مواد شیمیایی قوی خودداری کنند. همچنین انتخاب عطرهای با محتویات طبیعی و کمترین میزان مواد شیمیایی ممکن، می‌تواند به کاهش خطر ایجاد عوارض جانبی مرتبط با عطرها کمک کند.

بوی عطر و تخریب حس بویایی

بوی عطر می‌تواند بر تنظیم کنترل‌های حسی و عصبی تأثیر گذار باشد. حس بویایی از بین حس‌های پنج گانه (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه) بسیار مهم و حیاتی است و در تعامل با سیستم عصبی اهمیت بالایی دارد. عضو حس بویایی مستقر در بخش بینایی مغز قرار دارد و با عملکرد ناحیه‌های مختلف مغزی در ارتباط است.

بوی عطرها می‌تواند با عواطف و خاطرات مرتبط شود و حافظه‌های حسی را فعال کند. این می‌تواند باعث ایجاد احساسات گوناگون در افراد شود و به واکنش‌های فیزیولوژیکی مانند افزایش ضربان قلب، تنش عضلانی و تغییرات در ضربان تنفس منجر شود.

هر چند تأثیر بوی عطرها بر روی افراد ممکن است متفاوت باشد و برخی از افراد ممکن است به عطرها حساسیت نشان دهند. بنابراین، همیشه بهتر است پیش از استفاده از عطرها یا محصولات بویایی مشابه، اطمینان حاصل کنید که از ترکیباتی استفاده می‌کنید که برای شما مشکل ایجاد نمی‌کند و احتمالاً با تنظیم کنترل‌های حسی و عصبی شما سازگار است.

کاهش عوارض عطرها

استفاده از رایحه های طبیعی:

عطرهای حاوی مواد طبیعی و آلوئه‌ورا، روغن‌های گیاهی و عصاره‌های گیاهی کمترین میزان مواد شیمیایی دارند. انتخاب عطرهای با این خصوصیت‌ها می‌تواند خطر ایجاد عوارض حساسیت‌ها را کاهش دهد.

تست کردن :

هنگامی که قصد خرید یک عطر دارید، می‌توانید از نمونه‌ها یا نمونه‌های کوچک از عطرهای مختلف استفاده کنید تا واکنش‌ها و حساسیت‌های شخصی خود را بررسی کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا از خرید و استفاده از عطرهایی که ممکن است برای شما مضر باشند، خودداری کنید.

مصرف متعادل از عطر:

تعداد پاف عطر مهم نیست، چرا که استفاده زیاد از عطر می‌تواند برای شما و دیگران ناراحت‌کننده باشد. در عوض، تنها چند پاف عطر را به نقاط استراتژیک مثل مچ دست، پشت گوش، پشت گردن یا داخل مچهای زانو بزنید.

پاکسازی پوست:

قبل از استفاده از عطر، مطمئن شوید که پوست شما پاک و خشک است. اگر پوست شما خیلی خشک باشد، احتمالاً عطر بهتر جذب نخواهد شد و از بین نخواهد رفت.

استفاده از عطرهای بدون الکل: برخی از عطرها الکلی هستند که ممکن است باعث خشکی و تحریک پوست شود. انتخاب عطرهای بدون الکل می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

رعایت محیط‌های بسته:

اگر در محیط‌های بسته و بدون ‌تهویه، مانند اتومبیل‌ها یا اتاق‌های کوچک، عطر می‌زنید، احتمال ایجاد عوارض بیشتر است. تلاش کنید عطرهای خود را در محیط‌های باز یا مکان‌هایی با تهویه‌ی خوب استفاده کنید.

تأثیرات عطرها بر رفتار و هورمون‌ها

عطرها می‌توانند تأثیرات متنوعی بر روی هورمون‌ها و رفتار انسان داشته باشند. برخی از عطرها و رایحه‌ها می‌توانند بر احساسات، روحیه و تنظیم هورمون‌ها تأثیرگذار باشند. این تأثیرات می‌توانند به شکل زیر باشند:

تأثیرات روانی:

برخی از عطرها می‌توانند احساساتی مانند آرامش، شادی، انگیزش و خوشحالی را تقویت کنند. رایحه‌ها می‌توانند حس‌های مثبت و خاطرات خوب را به خاطر آورند و بر روحیه انسان تأثیر بگذارند.

تسکین‌دهنده و ضد استرس:

برخی از عطرها مانند لاوندر و چمن‌های خوشبو، خواص تسکین‌دهنده و ضد استرس دارند و ممکن است در کاهش تنش‌ها و اضطراب‌ها موثر باشند. برخی از عطرها همچنین می‌توانند کمک به بهبود خواب و کاهش بی‌خوابی کنند.

تأثیرات روی هورمون‌ها:

برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که عطرها می‌توانند تأثیراتی بر روی هورمون‌ها داشته باشند. برخی از رایحه‌ها می‌توانند سطح هورمون‌های استرس مثل کورتیزول را کاهش دهند و به تعادل هورمون‌های ادراری و هورمون‌های تنظیمی دیگر کمک کنند.

تأثیرات جنسی:

برخی از عطرها می‌توانند تأثیر مثبت یا منفی بر روی جنسیت و جذابیت افراد داشته باشند. رایحه‌ها می‌توانند در ایجاد جذابیت و ترکیب‌های بین جنس‌ها نقش داشته باشند.

اثرات اجتماعی:

بوی عطرها می‌تواند تأثیرات اجتماعی داشته باشد و در برقراری ارتباطات انسانی و جذب توجه دیگران نقش داشته باشد.

به هر حال، تأثیر عطرها بر روی هورمون‌ها و رفتار انسان به شدت واحد به شخصیت، تجربیات شخصی، حالت روحی و محیط اطراف متفاوت است. عوامل مختلفی مانند نوع عطر، مقدار استفاده، شرایط محیطی و فردیت افراد می‌توانند در این تأثیرات نقش داشته باشند. به همین دلیل، تجربه‌ی هر فرد با یک عطر ممکن است متفاوت باشد و بهتر است قبل از استفاده از یک عطر، آن را آزمایش کنید تا تأثیرات آن بر روی خودتان را تجربه کنید. همچنین، در صورتی که تغییرات ناخواسته‌ای در حالت روحی یا رفتار خود مشاهده می‌کنید، بهتر است با متخصص یا پزشک مشورت کنید.

حس و حال رایحه ها

رایحه‌های زنده و شاداب:

رایحه‌های خنک و زنده مثل لیمو، نارنج، انار و رزماری ممکن است بهبود حالت روحی و افزایش انرژی را تحت تأثیر قرار دهند و به احساس شادی و خوشحالی کمک کنند.

رایحه‌های گرم و دلنشین:

رایحه‌هایی مثل وانیل، زنبق، چوب صندل و مشک می‌توانند حس آرامش و تسکین را ایجاد کنند و به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.

رایحه های تسکین‌دهنده:

رایحه‌های طبیعی مثل لاوندر، چای سبز و گل‌های خاص می‌توانند احساس آرامش و تسکین را تقویت کنند و به کاهش اضطراب و تنش کمک کنند.

عطرهای محرک‌کننده: رایحه‌های مثل نعناع، پرتقال، نارنج و لیمو ممکن است انرژی و هیجان را افزایش داده و به روحیه و انگیزه‌ی فرد انگیزه بدهند.