پوست مختلط یکی از انواع پوستهای رایج در بین زنان و مردان ایرانی می باشد که ترکیبی از دو نوع پوست خشک و چرب است. در این نوع پوست، بعضی نقاط  پوست خشک و در بعضی نقاط دیگر معمولا پوست دارای چربی بالایی است. مراقبت از پوست مختلط ممکن است به نظر معمولی بیاید، اما اگر به روش درست عمل نکنیم ، می‌تواند لطماتی جدی به پوست برساند. در این مقاله، با بررسی و تحلیل علائم، علل و روش های درمان پوست مختلط، با یک روتین مراقبتی(روزانه) درست و مناسب برای این نوع پوست آشنا خواهید شد. 

پوست مختلط 

پوست مختلط، ترکیبی از دو نوع پوست خشک و چرب است. در این نوع پوست چربی  در ناحیه مرکزی صورت، چانه، پیشانی و بینی دیده می‌شود، در حالی که نواحی دیگر صورت ممکن است خشک و حتی ترشح چربی نداشته باشند. پوست مختلط ممکن است با مشکلات مختلفی همچون جوش، افتاب‌سوختگی و آسیب‌های دیگر روبرو شود، بنابراین نیاز به مراقبت و درمان خاص دارد.

علایم پوست مختلط

۱. یکی از ویژگی‌های اصلی پوست مختلط، تفاوت در درخشندگی پوست ناحیه T(پیشانی و بینی و چانه) است. معمولاً این قسمتها  بسیار چرب و درخشان هستند در حالی که نواحی دیگر ممکن است خشک یا معمولی باشند.

۲. افزایش دهنده درخشندگی پوست ناحیه T بهنگامی که از محصولات آرایشی با غلظت بالا استفاده شود بمراتب بیشتر نمود دارد .

۳. نواحی خشک پوست مختلط، معمولاً در ناحیه گونه‌ها، پشت گوش‌ها و یا بین ابروها قرار دارند و اگرچه ناحیه T درخشان است، اما گاهاً ممکن است در جاهایی از این قسمتها هم خشکی دیده شود.

۴. پوست مختلط ممکن است دارای منافذ باز پوستی در ناحیه T باشد که به علت تولید بیش از حد چربی در این ناحیه، پوست باکتری‌ها و ذرات آلوده بیشتری جذب می‌کند و به آکنه‌های چربی و جوش منجر می‌شود.

۵. پوست مختلط ممکن است دچار مشکلات متعددی باشد از جمله جوش‌های سرسیاه و با بافت قرمزی در ناحیه T، خشکی و ترک‌های صورت در نواحی خشک پوست، وجود لَک در برخی از این قسمتها دور از انتظار نیست، در صورت آسیب به پوست ممکن است حساسیت و التهاب نیز در این قسمتها بیشتر باشد .

 علت چیست؟

۱. ژنتیک: پوست مختلط ممکن است به دلیل وراثت در افراد یک خانواده بیشتر دیده شود.

۲. مصرف دارو: مصرف برخی داروها مانند هورمون‌های جنسی، قرص برخی بیماری‌ها، ضدعفونی کننده‌ها، و غیره ممکن است باعث ایجاد تغییرات در ترشح چربی پوست شود.

۳. تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، پریود و یا هر تغییری که در سطح هورمون‌های بدن رخ دهد ممکن است به تغییر در ترشح چربی پوست منجر شود.

۴. مصرف مواد الوده محیطی: موادی مانند آلودگی هوا، دود سیگار، استفاده از مواد شیمیایی در حمام، غذا، و غیره ممکن است باعث آسیب به پوست شوند و ترشح چربی را تحریک کنند.

۵. تغییرات اقلیمی: تغییرات در شرایط آب و هوایی و محیط ممکن است باعث تغییر در ترشح چربی پوست شوند.

 بیشتر بدانیم

۱. در محدوده T-Zone یا محدوده میانی صورت چربی بیشتری دیده می‌شود. این منطقه شامل پیشانی، بینی و چانه است.

۲. ممکن است برخی از مناطق پوست مانند گونه، گوش ها و ناحیه چانه خشک و پوست پوست شده باشند.

۳. پوست در محدوده گونه‌ها و دور چشم‌ها ممکن است دارای چین و چروک باشد.

۴. ممکن است در مناطق چرب پوست، مشکلاتی مانند جوش، ترشح بیش از حد چربی و یا درخشش زیاد دیده شود.

۵. پوست ممکن است حساس و آسیب‌پذیر باشد و به سرعت به عوامل مختلف خارجی و حتی داخلی پاسخ دهد.

۶. پوست ممکن است با مشکلاتی مانند افتادگی پوست و یا خشکیدگی های مزمن مواجه شود.

نحوه مراقبت 

۱. استفاده از محصولات مناسب: استفاده از محصولات مناسب مانند شوینده ها، تونرها، مرطوب کننده ها و ضدآفتاب که در مجموع باعث کاهش چربی پوست و افزایش رطوبت آن می‌شوند. همچنین محصولاتی که شامل اسیدهای آلفا هیدروکسی و بتا هیدروکسی، نیاسینامید و ویتامین C هستند، می‌توانند به بهبود علائم دوگانه پوست کمک کنند.

۲. تمیز کردن پوست به طور منظم: تمیز کردن پوست با استفاده از شوینده های مناسب(با پایه طبیعی) باعث کاهش چربی و جلوگیری از جوش و پوسته شدگی می‌شود.

۳. استفاده از ماسک های خاک رس: ماسک‌های خاک رس می‌توانند چربی پوست را کاهش داده و پوست را تقویت کنند.

۴. رژیم غذایی سالم: مواد غذایی سالم باعث بهبود پوست می شوند. باید سعی کنید غذاهای حاوی چربی زیاد، شکر و نمک را محدود کنید. همچنین، باید میوه ها، سبزیجات، ماهی و غلات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این مواد غذایی حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هستند که به پوست کمک می کنند سالم و درخشان بماند.

۵. استفاده از کرِم های ضدآفتاب: استفاده از ضدآفتاب ها می‌تواند جلوی آسیب های ناشی از نور خورشید را گرفته و به کاهش تولید چربی در پوست کمک کند.

۶.پرهیز از محصولات خشک کننده: برای پوست مختلط بهتر است از محصولات خشک کننده مانند صابون های خشک، الکل و تونر استفاده نکنید. این محصولات می توانند پوست را خشک کرده و باعث تولید چربی بیشتر شوند.

 بهترین محصولات 

تمیز کردن پوست مختلط با محصولات چرب به طور کلی توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است باعث ایجاد چربی و افزایش تجمع باکتری‌های پوستی شود. به همین دلیل برای تمیز کردن پوست مختلط، استفاده از محصولات تمیز کننده با خاصیت ضد چربی و خنثی کننده PH، مانند ژل شستشوی صورت، تونر ضد چربی و یا محصولات شستشوی صورت با ماده‌ٔ موثر سالیسیلیک اسید، توصیه می‌شود. همچنین برای تمیز کردن پوست، بهتر است از دستمال‌های نرم و طبیعی، مانند دستمال‌های پنبه‌ای استفاده شود.

برای پوست مختلط، محصولاتی با ترکیبات ملایم و با خاصیت ترکیبی که بتواند چربی پوست را کنترل کند و همزمان پوست را مرطوب نگهدارد مناسب هستند. محصولاتی مانند ژل شستشوی صورت، تونر، کرم روز و شب و ماسک مرطوب کننده، با ترکیباتی مانند اسید هیالورونیک، ویتامین C، آلوئه‌ورا، گلیکولیک اسید، آرنیکا و عصاره‌ی گیاهی چای سبز، برای پوست مختلط مناسب هستند. همچنین محصولات آنتی‌اکسیدانی که باعث افزایش نفوذپذیری پوست و بهبود سلامت پوست می‌شوند نیز توصیه می‌شود. در هر صورت قبل از خرید محصول، بهتر است ابتدا  نوع پوست خود و نیازهای آن را با دقت بررسی کرده و محصولات مناسب را با مشاوره پزشک یا متخصص پوست انتخاب کنید.

نقش تغذیه در بهبود پوست مختلط 

 غذاهایی که حاوی ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی مانند ویتامین C و E هستند، به عنوان مثال سبزیجات، میوه‌های تازه، ماهی و ماهی‌های چرب، تخم مرغ و غلات، می‌توانند به حفظ و بهبود سلامت پوست کمک کنند.

از سوی دیگر، مصرف غذاهایی که شامل چربی‌های نامناسب و غذاهای چرب و چیل وشیرین که متاسفانه این روزها باب طبع عموم مردم ایران  افتاده  یا  غذاهای فرآوری شده و شیرینی‌های قندی می‌شوند، می‌تواند به تشدید علائم پوست مختلط منجر شود. بنابراین، بهتر است مصرف غذاهایی که شامل چربی‌های نامناسب، شکر و نمک زیاد می‌شوند، را به حداقل برسانید و به جای آن‌ها، غذاهایی با مقادیر مناسب از مواد مغذی مانند پروتئین، فیبرها، ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت پوست خود را مصرف کنید.

اجتناب از آفتاب

محافظت از پوست در برابر نور خورشید بسیار مهم است، چرا که  پوست های  مختلط نیاز به توازن در تولید چربی  دارند. در ادامه راه‌هایی که می‌توان از آن‌ها برای محافظت از پوست مختلط در برابر نور خورشید استفاده کرد، آورده شده است:

استفاده از کرم ضدآفتاب: استفاده از کرم‌های ضدآفتاب با SPF 30 یا بیشتر می‌تواند در محافظت از پوست مختلط در برابر نور خورشید مفید باشد.

استفاده از کلاه با لبه بلند و لباس‌های مناسب: استفاده از کلاه و لباس‌هایی که پوست را از نور خورشید محافظت می‌کنند، می‌تواند به محافظت از پوست کمک کند.

انتخاب زمان مناسب: بهتر است از ساعت 10 صبح تا 4( بعدازظهر بخصوص در بخشهای جنوبی ایران که خورشید بی رحمانه می تابد و میتواند آسیبی جدی برای هرنوع پوست مقاومی باشد)  به دور از نور خورشید بمانید یا از پوشیدن لباس‌های محافظتی استفاده کنید.

اجتناب از بیش‌اندازه‌ی نور خورشید: بهتر است از در کمترین حالت فقط در سایه ‌و بدور از تابش نور قرار گیرید .

مراقبت از پوست بعد از آفتاب: چنانچه نور و حرارت آفتاب به پوستتان رسیده بهتر است ابتدا عرق آنرا خشک نمایید و با یک مرطوب کننده‌ مناسب پوششی بر روی پوست قرار دهید همچنین، بهتر است از محصولاتی که حاوی آلوئه‌ورا، چای سبز، ویتامین C و E هستند، استفاده کنید.